Rehabilitacja po udarze mózgu

Udar mózgu- jest złożoną jednostką chorobową, która powoduje uszkodzenie Ośrodkowego Układu Nerwowego. Objawia się zaburzeniami o podłożu ruchowym i czuciowym. Często towarzyszy mu także zaburzenia mowy, smaku, wzroku, słuchu.

Głównymi czynnikami, które mogą doprowadzić do udaru mózgu są:

1. Nadciśnienie tętnicze-jest najważniejszym czynnikiem ryzyka udaru mózgu zarówno niedokrwiennego jak i krwotocznego. Jak wynika  z badań około 50%udarów wiążę się z  nadciśnieniem tętniczym. Skuteczne leczenie nadciśnienia powodujące obniżenie wartości skurczowej o 11 mm Hg oraz rozkurczowego o 6 mm Hg pozwala zmniejszyć częstość udarów o około 40%
2. Palenie tytoniu-podwaja ryzyko wystąpienia udaru mózgu
3. Cukrzyca-właściwa wartość glikemii prowadzi do zmniejszenia liczby powikłań ogólnomedycznych, w tym również udaru mózgu.
4. Hiperlipidemia-jest to podwyższone stężenie lipidów w surowicy krwi. Wysokie  wartości cholesterolu mogą się przyczyniać do zwiększonej ilości zdarzeń sercowo-naczyniowych w tym także udaru mózgu.
5. Spożycie alkoholu-w ilości powyżej 60g/dobę zwiększa ryzyko udaru mózgu. Niekorzystne jest także nieregularne picie alkoholu w dużych ilościach.

Rozróżniamy dwa rodzaje udarów niedokrwienny oraz krwotoczny

Pierwszy z nich spowodowany niedokrwieniem mózgu z powodu zakrzepu, zatoru tętnic mózgowych powoduje, że część mózgu zostaje pozbawiona tlenu oraz substancji odżywczych i na skutek tego upośledzona zostaje jego funkcja. W momencie zajścia udaru często osoba traci przytomność chociaż nie jest to regułą. Następuje niedowład połowy części ciała zarówno kończyny górnej jak i dolnej. Jeżeli udar miał miejsce po prawej stronie mózgu, niedowład występuje po stronie lewej. Obniżone jest napięcie mięśni co nazywamy wiotkością. Występują problemy z oddawaniem moczu i stolca co w konsekwencji prowadzi do założenia cewnika. Pacjent z podejrzeniem udaru zostaje przewieziony na specjalny odział udarowy, gdzie wykonywane są badania. Przede wszystkim tomografia czaszki, aby poznać rozległość udaru.

Leczenie udaru polega w pierwszej fazie na zapobieganiu przykurczów poprzez zmiany pozycji pacjenta co 2 godziny, leczenie ułożeniowe, zapobieganie zaburzeniom trofiki i powikłań ze strony układu oddechowego oraz krążeniowego. Tego typu rehabilitacje prowadzi się na oddziale udarowym przez około 8 dni, stopniowo pionizując pacjenta. Po wypisie ze szpitala pacjent kierowany jest najczęściej do specjalistycznego ośrodka rehabilitacyjnego. Rehabilitacja jest kontynuowana przez najbliższe 3-6 tygodni w ośrodku rehabilitacyjnym prowadzona jest przez specjalistyczny zespół w skład którego wchodzą: lekarz specjalista neurolog, lekarz specjalista rehabilitacji medycznej, magister fizjoterapii, logopeda, psycholog, pielęgniarka, terapeuta zajęciowy, pracownik socjalny.

W myśl polskiego modelu usprawniania pacjent oprócz rehabilitacji ruchowej ma zajęcia w ramach terapii zajęciowej, nauki mowy, a w razie potrzeby także opiekę psychologa.

Drugim rodzajem jest udar krwotoczny znacznie dłuższy w rehabilitacji i poważniejszy, spowodowany często długotrwałym nadciśnieniem tętniczym. Udar krwotoczny jest spowodowany np. pęknięciem tętniaka w tętnicach mózgu i wynaczynieniem się krwi w mózgu. Objawy są takie jak w udarze niedokrwiennym z tym, że uruchomienie pacjenta na oddziale udarowym rozpoczyna się dopiero po zmniejszeniu objętości krwawienia w OUN . Rehabilitacja także jest nieco wolniejsza.

Rehabilitacja po udarze

Zadaniem rehabilitacji po udarze mózgu jest minimalizacja dysfunkcji. Odzyskanie sprawności w zakresie wykonywania czynności codziennych, samodzielności w przemieszczaniu się, samoobsłudze, kontaktach z otoczeniem i podejmowaniu decyzji, przywrócenie aktywności zawodowej i społecznej.

Rehabilitacja po udarze mózgu wymaga współdziałania rehabilitanta z:

1. lekarzem prowadzącym
2. pielęgniarka
3. logopedą
4. psychologiem

Wszystkim osobom po udarze proponuję rehabilitację w warunkach domowych, stosując metody usprawniania typu PNF. Dodatkowo zalecam zabiegi z zakresu fizykoterapii. Efekty rehabilitacji wykonywanej przeze mnie można odczuć po około miesiącu.

Poudarowa rehabilitacja w domu

W fazie późnej polega na utrwalaniu odzyskanej sprawności. Dalszym celem rehabilitacji w warunkach domowych powinno być dążenie do dalszego usamodzielnienia pacjenta i poprawie komfortu życia. Bardzo ważne jest także przystosowanie mieszkania, domu na przybycie chorego. Należy zminimalizować ilość progów, aby podczas chodu lub jazdy wózkiem swobodnie przemieszczać się. W łazience należy zainstalować poręcze w celu poprawy bezpieczeństwa w trakcie korzystania z prysznica i sedesu. Warto wypożyczyć specjalne łóżka rehabilitacyjne w których wysokość jest sterowana za pomocą pilota. W przypadku pacjentów, którzy są narażeni na odleżyny warto zaopatrzyć się w materac przeciwodleżynowy. W przypadku, gdy pacjent nie jest w stanie samodzielnie obracać się na łóżku staramy się mu pomóc i co 2 godziny obracamy, zmieniamy pozycje w celu zabezpieczenia przed powstaniem odleżyn oraz w celu poprawy krążenia i stymulacji układu nerwowego. Jeżeli pacjent jest w stanie jeść samodzielnie, to nie wyręczamy go z tej czynności ponieważ jest to także proces rehabilitacji.